Titel:Beethoven 9
Ontwikkelaar(s):
Platform:iPad
Prijs:12,99 (gratis proefversie beschikbaar)
Website:

2014-11-18 22.04.16

2014-11-16 19.37.16Wat zou Beethoven hiervan gevonden hebben? Een klein toestel waar vier volledige orkesten in verblijven en die niets anders doen dan zijn negende symfonie spelen. Aan Beethoven zelf kunnen we het niet meer vragen, maar dat is wat de app van Touch Press ons belooft: vier volledige uitvoeringen van Beethovens meest populaire symfonie (of is dat de vijfde?).

The Orchestra viel als app wat licht uit, vooral omdat het slechts om fragmenten van grotere stukken ging. Niets van dat alles in deze ‘Beethoven 9’, waar de focus op één stuk ligt. Voor wie The Liszt Sonata al kent, weet waar zich aan te verwachten. En toch biedt deze app nog zoveel meer.

Niet in het minst omwille van de vier uitvoeringen, elk verschillend op hun eigen manier. De eerste opname in stereo van het stuk uit 1958, geleid door Fricsay, laat een vroege uitvoering zien. De opname van Karajan, amper vier jaar jonger, laat al een heel ander geluid horen: zeer strak gespeeld en volledig onder controle. De opname van 1979 (de enige met video opname) van Bernstein is de meest traditionele en diegene die het best kan geassocieerd worden met het collectieve geheugen. Uit 1992 komt er een vreemde eend: Gardiner met een ‘historically inspired’ opname, gespeeld op instrumenten uit de tijd van Beethoven en een stuk lager gestemd, zoals het waarschijnlijk ook oorspronkelijk zo bedoeld was.

Iedere opname wordt uiteraard begeleid door een volledige partituur en een manuscript van het stuk uit 1825. Ook is er de keuze tussen een korte begeleidende commentaar, of een diepgravende, theoretische analyse (die zo lang is dat het stuk dient gepauzeerd te worden om te kunnen volgen met lezen). Deze informatie is zo interessant dat het geen straf is om het muziekstuk vier keer na elkaar volledig te horen, iedere keer in een andere uitvoering. Uiteraard hoort er ook een hypnotische kleurenschema bij, waardoor je precies kan zien welk instrument er op elk moment aan het spelen is. Op elk moment kan er trouwens geswitcht worden tussen de uitvoeringen, waardoor je goed kan vergelijken. Zo zijn de verschillen in tempo tijdens sommige stukken verbazingwekkend. Het Turkse marsgedeelte in het bekende vierde deel wordt op volledig verschillende manieren gespeeld, iets dat op geen enkele andere manier dan in deze app zo duidelijk wordt.

Buiten de uitvoeringen is er ook een hele resem achtergrondinformatie. Buiten de standaard geschiedenistekst zijn er interviews met hedendaagse musici, componisten en dirigenten die ieder iets vertellen over het stuk. Uiterst vermakelijk wordt het wanneer ze commentaar geven over de uitvoeringen zelf. Vooral koordirigent Simon Halsey is uiterst vermakelijk wanneer hij genadeloos een uitvoering de grond in bliksemt.

Dit is de beste app die Touch Press tot nu toe heeft uitgebracht, alleen maar omwille van de diepte in het stuk dat hierdoor ontdekt kan worden. Het gebruikt alle mogelijkheden van de iPad om nieuwe inzichten te bieden aan de gebruiker, waardoor het stuk op een andere manier kan worden onderzocht dan op ieder ander medium. Natuurlijk kan er altijd meer diepgravende informatie worden getoond, de geschreven achtergrondinformatie is namelijk een beetje karig. Maar het blaast nieuw leven in een muziekstuk dat een beetje stoffig kan dreigen worden door zijn eigen bekendheid. Er blijkt namelijk zoveel meer in te zitten, en dat is wat deze app op een unieke manier laat zien.

Titel:The Liszt Sonata
Ontwikkelaar(s):
Platform:iPad
Prijs:€ 12,99
Website:

The Liszt SonataDe pianist komt van links op, zet zich aan de piano, concentreert zich gedurende een paar seconden en begint dan aan de eerste akkoorden van Liszt’s sonata in B-mineur. Voor één keer niet op een podium, maar op het scherm van een iPad.

In deze nieuwe app van Touch Press wordt de volledige Sonata in B-mineur onder de loep genomen, in samenwerking met pianist Stephen Hough. Op een volledig unieke manier wordt de sonata ontleed.

Heel het stuk wordt door Hough gespeeld, en ondertussen scrollt de partituur onderaan het scherm mee. In vier verschillende standpunten wordt de pianist getoond, en je kan zelf zoveel je wil switchen tussen deze standpunten. Het meest spectaculaire is wel de ‘notefall’, waarin de noten voorgesteld worden als kleurrijke lasers die verdwijnen in de handen van Hough, en waarmee je de muziek als het ware kan zien. Het enige standpunt dat ik miste was het pedalenwerk, maar dat werd misschien wat te ver gaand.

The Liszt Sonata

Tijdens het stuk zelf kan je ook nog commentaar van Hough zelf aanzetten (gesproken en/of geschreven) waar hij uitlegt welke motieven er gespeeld worden, waar de moeilijkheden liggen en andere interessante weetjes.

Buiten het stuk zelf zijn er nog speciaal voor deze app geschreven stukken tekst (doorspekt met talrijke video’s) over Liszt, de sonata-vorm, en een diepgaande structurele analyse van het stuk.

13 euro kost deze app. Dit mag een astronomisch hoog bedrag lijken in vergelijking met de rest wat er in de app store te vinden is, maar eigenlijk is deze app van een eenzame kwaliteit in vergelijking met wat je nog kan vinden, en zijn geld waard. Het is ’the next best thing’ buiten een daadwerkelijk live gespeeld recital van dit prachtige stuk. Hopelijk wordt er nog aan veel andere klassieke stukken deze behandeling gegeven.

Enig puntje van kritiek is dat je in het stuk zelf niet kan doorspoelen. De knoppen om dit te doen zijn er wel maar werken niet. Buiten dit technisch mankementje is deze app van een uitzonderlijk hoog niveau.

Update 1 oktober 2013: Er is een update van de app verschenen voor iOS 7. Er kan nu in het stuk doorgespoeld worden.